संकष्ट चतुर्थी म्हणजे काय? महत्त्व, पूजा विधी, फायदे आणि श्रद्धेची कथा
संकष्ट चतुर्थी: संकटातून बाहेर काढणारा गणपतीचा दिवस
आपल्या भारतीय संस्कृतीत गणपती बाप्पाला संकटमोचन मानलं जातं. त्याचं एक खास व्रत म्हणजे “संकष्ट चतुर्थी”. दर महिन्याला येणारी ही चतुर्थी भक्तांसाठी एक आस्था, श्रद्धा आणि समाधानाचा दिवस असतो. पण आपण कधी विचार केलाय का, की संकष्ट चतुर्थी एवढी महत्त्वाची का मानली जाते?
संकष्ट चतुर्थी म्हणजे काय?
संकष्ट चतुर्थी ही प्रत्येक महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील चतुर्थी असते. “संकष्ट” म्हणजे संकट, आणि “चतुर्थी” म्हणजे चतुर्थ तिथी. या दिवशी गणपती बाप्पाची उपासना केल्यास संकटे दूर होतात, अशी श्रद्धा आहे.
वर्षभरात येणाऱ्या संकष्ट चतुर्थ्या
दर महिन्याला एकदा संकष्ट चतुर्थी येते, पण ज्यावेळी ती मंगळवारी येते, त्याला “अंगारकी चतुर्थी” म्हणतात. अंगारकीचे विशेष महत्त्व असते. लोक उपवास करतात, अभिषेक करतात आणि रात्री चंद्रदर्शनानंतरच अन्न घेतात.
संकष्ट चतुर्थीचा पूजा विधी
ही पूजा खूप सोपी असते, पण मनापासून केली जाते. सकाळी लवकर उठून स्नान करून गणपतीला स्वच्छ वस्त्र, दूर्वा, फुलं, फळं आणि मोदक अर्पण केले जातात. काही ठिकाणी संकष्ट चतुर्थीच्या दिवशी खास कथा वाचल्या जातात. ही कथा गणपतीच्या भक्ती, संकटांवरील विजय आणि भक्ताच्या श्रद्धेची असते.
चंद्रदर्शनाचं महत्त्व
या दिवशी चंद्रदर्शन अत्यंत महत्त्वाचं मानलं जातं. रात्री चंद्राला अर्घ्य देऊनच उपवास पूर्ण केला जातो. असं मानतात की चंद्राकडून आलेलं तेज संकट दूर करतं आणि मन शांत करतं.
उपवासाचा आरोग्याशी संबंध
संकष्ट चतुर्थीचा उपवास फक्त धार्मिक नसतो, तर तो आरोग्यासाठीही फायदेशीर असतो. पचनसंस्था विश्रांती घेते, शरीर डिटॉक्स होतं आणि मन एकाग्र राहतं. उपवासामुळं संयम आणि शिस्त ही दोन गोष्टी आपोआप शिकायला मिळतात.
घराघरातली भक्ती
खास करून स्त्रिया आणि लहान मुलेही ही चतुर्थी खूप श्रद्धेनं साजरी करतात. काही घरांमध्ये सकाळपासून मोदक बनवण्याची तयारी असते. काही जण एकत्र बसून गणपतीच्या गाण्यांवर भजन करतात.
संकष्ट चतुर्थीचा आतला अर्थ
आपण दररोज अनेक संकटं अनुभवतो – ते कधी मानसिक असतात, कधी कौटुंबिक, कधी आर्थिक. संकष्ट चतुर्थीचं व्रत आपल्याला आत्मविश्वास देतं की “हे संकटही जाईल.” बाप्पावर श्रद्धा ठेवून पुढं जाण्याचं बळ यातून मिळतं.
संकष्ट चतुर्थीचे काही खास नियम
- पूर्ण दिवस उपवास करायचा आणि रात्री चंद्रदर्शनानंतरच अन्न घ्यायचं
- शक्य असेल तर संध्याकाळी गणपती मंदिरात जाऊन दर्शन घ्यावं
- व्रत केवळ शारीरिक नव्हे, तर मानसिकदृष्ट्या देखील पवित्र ठेवावं
- काही लोक केवळ फळं आणि पाणी घेऊन उपवास करतात
अनुभव बोलतात…
“मी जेव्हा जेव्हा संकष्ट चतुर्थीचं व्रत केलं, तेव्हा तेव्हा काही ना काही सकारात्मक घडलं,” असं अनेक भक्त सांगतात. काहींना नोकरी मिळाली, काहींना मानसिक शांती मिळाली, तर काहींना अडलेली कामं मार्गी लागली.
संकष्ट चतुर्थी हा केवळ एक धार्मिक दिवस नाही, तर तो आपल्या श्रद्धेचं आणि मानसिक बळाचं प्रतिक आहे. ही चतुर्थी आपल्याला सांगते की – संकट कितीही मोठं असलं, तरी गणपती बाप्पा आहेच सोबत.
तुम्हालाही संकष्ट चतुर्थीचा अनुभव किंवा काही खास गोष्ट वाटते का? खाली कमेंट करून जरूर सांगा.
|| गणपती बाप्पा मोरया ||
♣♣♣♣♣
हेही वाचा : –
तुळजापूर – श्री तुळजाभवानी मंदिर: आस्था, इतिहास आणि भक्तीचा संगम
पंढरपूर – श्री विठोबा रुक्मिणी मंदिर | श्रद्धा आणि भक्तीचं प्रतीक Pandharpur
शिखर शिंगणापूर – सह्याद्रीच्या कुशीतलं एक विसरलेलं देऊळ shikhar shingnapur
माझी माउली या ब्लॉग वरील ही माहिती तुमच्या मित्रांसोबत नक्की शेअर करत रहा. आणि सरकारी व खाजगी भरत्याबद्दल तसेच शासनाच्याअशाच महत्त्वाच्या योजनांचे अपडेट आणि इतर नवीन उपडेट पाहण्यासाठी https://www.majhimauli.com/ रोज भेट देत जा.
